Τα πρώτα βήματα στο βουνό.

Για να ανέβουμε σε ένα βουνό με ασφάλεια θα πρέπει να λάβουμε κάποιες βασικές προφυλάξεις.
Επιλέγοντας το πρώτο μας βουνό: Οι περισσότεροι ορεινοί όγκοι της Ελλάδας διαθέτουν ένα πλήθος μονοπατιών με διαδρομές για αρχάριους και μη. Αποφασίζουμε σε πιο βουνό θέλουμε να ανέβουμε και συλλέγουμε πληροφορίες.
Ο πιο ασφαλής τρόπος για να ενημερωθούμε είναι το internet, ενώ σε ορισμένα site (hellaspath.gr, oreibasia.gr) οι ίδιοι οι αναγνώστες περιγράφουν τις πεζοπορικές διαδρομές που έχουν δοκιμάσει, προσφέροντας οδηγίες για μια επιτυχημένη ανάβαση. Υπάρχουν, επίσης, αρκετά βιβλία και περιοδικά (Ανεβαίνοντας, του Μίλτου Ζέρβα) με ορειβατικό υλικό. Καλό είναι η πρώτη μας διαδρομή να είναι ήπια.
Εξοπλισμός: Βασικό κομμάτι της εξόρμησης μας αποτελεί η σωστή προετοιμασία. Για μια απλή πεζοπορική διαδρομή δεν χρειάζεται ειδικός ορειβατικός εξοπλισμός, αλλά κάποια πράγματα είναι απαραίτητα. Επιλέγουμε ένα πεζοπορικό παπούτσι, το οποίο πρέπει να είναι άνετο στο πόδι μας και να μη μας σφίγγει. Χρειαζόμαστε άνετα ρούχα που να μην είναι φαρδιά, ένα πεζοπορικό σακίδιο στο σωστό μέγεθος για το σώμα μας, αδιάβροχο, καπέλο, πεζοπορικά μπατόν, παγούρι για νερό, αντηλιακό και ότι άλλο θεωρούμε απαραίτητο.
Τα παραπάνω ισχύουν για πεζοπορία τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα οι συνθήκες στα βουνά αλλάζουν δραματικά και χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός, ο οποίος είναι αρκετά ακριβότερος. Τρία από τα απαραίτητα υλικά είναι οι γκέτες (αδιάβροχο ύφασμα που μπαίνει γύρω από τα παπούτσια και φτάνει περίπου μέχρι το γόνατο), το πιολέ (μοιάζει με μικρό κασμά) ο οποίος χρησιμεύει για να μας κρατάει – ασφαλίζει στις γλιστερές από το χιόνι πλαγιές, και τα crampon (ειδικά μεταλλικά καρφιά) που δένουν στο κάτω μέρος του παπουτσιού. Επίσης, τα χειμερινά παπούτσια έχουν σημαντικές διαφορές από τα καλοκαιρινά, με κυριότερη τη σόλα, η οποία είναι σχεδόν άκαμπτη έτσι ώστε ο ορειβάτης να μπορεί να ανοίγει βήματα στο χιόνι. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι το πρώτο μας χειμερινό βουνό να το κάνουμε με κάποιον που γνωρίζει το συγκεκριμένο πεδίο.
Άλλα σημαντικά υλικά είναι το σακίδιο και ο υπνόσακος. Και τα δύο έχουν μεγάλη ποικιλία και υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα για κάθε χρήση. Ανάλογα με την ορειβατική μας εξόρμηση, καλό είναι να έχουμε και το κατάλληλο σακίδιο. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα καλά σακίδια και μεγαλύτερα σε όγκο κυκλοφορούν σε διαφορετικά μεγέθη. Συνήθως άλλα προτείνονται για τις γυναίκες και άλλα για τους άντρες. Τα μικρότερα σε όγκο συνήθως έχουν ένα μέγεθος.
Διατροφή: Με γνώμονα ότι οι περισσότερες πεζοπορικές διαδρομές δεν έχουν ιδιαίτερες δυσκολίες, αλλά διαρκούν πολλές ώρες, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να αναπληρώνουμε την χαμένη μας ενέργεια με υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Επίσης για να διασπώνται τα λίπη θα πρέπει να πίνουμε αρκετό νερό.
Για μία μονοήμερη πεζοπορική διαδρομή μπορούμε να έχουμε τα παρακάτω τρόφιμα.
Τροφές με υδατάνθρακες – μέλι, σταφίδες, πολύσπορο ψωμί, μπανάνες, σύκα, βερίκοκα, δαμάσκηνα, μήλα, γλυκά (σοκολάτες).
Τροφές με πρωτεΐνες – φιστίκια, αυγά, σταρένιο ψωμί, γαλακτοκομικά, φασόλια.
Συντροφιά: Τις περισσότερες φορές οι συνθήκες διαβίωσης στο βουνό δεν είναι εύκολη υπόθεση. Γι’ αυτό τον λόγο καλό είναι να γνωρίζουμε όσο γίνεται περισσότερο τον άνθρωπο με τον οποίο θα ανέβουμε κάπου.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι στο βουνό εξωτερικεύεται ο πραγματικός μας εαυτός. Στους περισσότερους δυστυχώς βγαίνει η ανταγωνιστική πλευρά τους, με αποτέλεσμα πολλές φορές οι παρέες να χωρίζονται κατά την διάρκεια μιας ανάβασης. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάποιος είναι κακός άνθρωπος, απλά θα πρέπει ο καθένας να δουλέψει επάνω σε αυτό το πρόβλημα και να περιορίσει αυτή την τάση.
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν γίνει ατυχήματα κατά την διάρκεια μιας ορειβατικής εξόρμησης και λόγω της μεγάλης απόστασης μεταξύ των ορειβατών να έχει καθυστερήσει πολύ η βοήθεια. Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι το κινητό δεν έχει σήμα σε όλες τις τοποθεσίες ενός βουνού.
Για όλα τα παραπάνω, αλλά και για λόγους συντροφικότητας και ψυχολογίας, η ομάδα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν δεμένη. Μια τέτοια σχέση μας κάνει καλύτερους ανθρώπους, όχι μόνο στο βουνό.
Σε μια εκδρομή μπορεί να έρθουμε αντιμέτωποι με αρκετούς απρόβλεπτους κινδύνους, αλλά με καλή προετοιμασία οι περισσότεροι μπορούν να αποφευχθούν ή να αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Πριν φύγουμε πρέπει να δούμε τις καιρικές συνθήκες, που θα επικρατούν στην περιοχή που θα επισκεφθούμε. Εάν δεν γνωρίζουμε το βουνό καλά και η πρόγνωση δίνει ομίχλη, θα πρέπει να το σκεφτούμε πολύ καλά πριν πάμε.
Η ομίχλη σε συνδυασμό με ένα μη ευκρινές μονοπάτι μπορεί να μας φέρει προ εκπλήξεως και μια απλή βόλτα να μετατραπεί σε εφιάλτη. Πάντα θα πρέπει να κουβαλάμε μια πυξίδα. Εάν είμαστε σε χιονισμένο βουνό με πυκνή ομίχλη δημιουργείται το φαινόμενο “white out”, όπου πλέον τα πράγματα γίνονται πολύ επικίνδυνα. Σε αυτή την περίπτωση ο ορειβάτης χάνει κάθε έννοια προσανατολισμού και χωρίς πυξίδα οι πιθανότητες να κατευθυνθεί σωστά είναι απειροελάχιστες. Ποτέ μην υποτιμάτε την ομίχλη.
Πολλές φορές βέβαια δεν χρειάζεται ομίχλη για να χάσουμε το μονοπάτι. Λίγα λεπτά απροσεξίας και αφηρημάδας είναι αρκετά για να μας βγάλουν εκτός διαδρομής. Η πιο σωστή αντίδραση σε τέτοια περίπτωση είναι η επιστροφή, δηλαδή να κατευθυνθούμε προς τα εκεί που είχαμε δει το τελευταίο ορειβατικό σημάδι ή κούκο (πολλές πέτρες τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη, που σηματοδοτούν τα ορειβατικά μονοπάτια) και να βρούμε ξανά το μονοπάτι. Διαφορετικά η αναζήτηση στα τυφλά πιθανότατα θα μας κουράσει και θα χάσουμε πολύτιμο χρόνο, ενώ το ηθικό μας θα δεχτεί πλήγμα.
Για τα περισσότερα βουνά υπάρχουν ειδικοί ορειβατικοί χάρτες με πολλές πληροφορίες αλλά και τα χαραγμένα μονοπάτια, που χρησιμοποιούνται από τους ορειβάτες. Εάν πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για μια ασφαλή ανάβαση και παρόλα αυτά έχουμε κάποιο ατύχημα, θα πρέπει να ειδοποιήσουμε το κέντρο διάσωσης 112. Ο αριθμός ισχύει για τις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης και υπάρχει μόνιμη εισαγγελική άδεια που αναιρεί το απόρρητο της κλήσης, έτσι ώστε να εντοπίζεται το στίγμα μας.

Δημήτρης Γουναράς